آیا می‌دانید تاریخچه چرم در جهان و ایران به چه زمانی برمی‌گردد؟ چرم که این روزها به کالایی لوکس و گران‌قیمت تبدیل شده، مسیر طولانی را از دیرباز تاکنون طی کرده است. اگر برای شما هم سوال پیش آمده که اولین بار در چه زمانی انسان‌ها از چرم استفاده کرده‌اند! باید در پاسخ بگوییم که تاریخچه چرم در جهان و شواهد استفاده از پوست حیوانات به عنوان چرم طبیعی برای محافظت در برابر سرما به عصر حجر بازمی‌گردد. در طول تاریخ و به‌خصوص پس از انقلاب صنعتی ماشین‌آلات و تجهیزات، تولید چرم سریع‌تر و پربازده‌تر شده است. در این سال‌ها سعی بر این بوده تا معایب چرم طبیعی مانند بوی بد آن کنترل شود. اما نکته‌ی قابل توجه این است که شیوه‌ی کلی و مراحل تبدیل پوست حیوانات به چرم از عصر حجر تا به امروز، تفاوت قابل توجهی نداشته است.
در صورتی که تاریخچه چرم در جهان و ایران برای شما هم جالب است، با ما همراه باشید تا در زمان به عقب برگردیم و این محصول قدیمی و پرکاربرد را بررسی کنیم.
کشف چرم در عصر حجر
برای این‌که تاریخچه چرم در ایران و جهان را بدانیم باید به عصر حجر برگردیم. وقتی صحبت از عصر حجر می‌شود، باید به بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح سفر کنیم. در این دوران که از نظر تاریخی، طولانی‌ترین دوره‌ی زندگی بشر است، انسان ساخت ابزار از سنگ را می‌آموزد و به وسیله‌ی آن به شکار حیوانات می‌پردازد. در طی این دوره که میلیون‌ها سال به درازا کشیده است، بشر تنها به ساخت ابزار از سنگ بسنده نکرده و از بقایای حیوانات شکار شده مانند استخوان و پوست آن‌ها نیز ابزارهایی کارآمد برای رفع نیازهای خود اختراع می‌کند.
چرم، به در امان ماندن از سرما و یا حتی تابش شدید و مستقیم نور خورشید، کمک کرده است. انسان در عصر حجر با تبدیل پوست شکار به لباس، برای خود محافظی در برابر عوامل محیطی ایجاد کرده بود. اما کاربرد چرم در عصر حجر تنها به این امر ختم نشد. اجداد ما در این عصر از چرم برای تزئین و افزایش عملکرد ابزارهای شکار خود نیز استفاده می‌کردند. هم‌چنین قدمت قدیمی‌ترین کفش چرمی یافت شده نیز به مرز میان عصر حجر و دوره‌ی مفرغ بازمی‌گردد.
با ما همراه باشید تا مروری بر تاریخچه چرم در جهان داشته باشیم.
تاریخچه چرم در جهان
در بررسی تاریخچه چرم در جهان، باید پا به پای بشر، تاریخ را طی کنیم و پس از عصر حجر به عصر مفرغ برویم. در این دوره که صنایع گوناگون آغاز شدند، تولید چرم نیز رونق بیشتری گرفت. کالاهای چرمی در این دوره، ظریف‌تر گشت و چرم به عنوان یک کالای تجاری مبادله شد. پس از دوره‌ی مفرغ، بشر به دنیای آهن وارد شد. در این دوره با افزایش تولید غذا در سایه‌ی توسعه و پیشرفت کشاورزی، جمعیت نیز افزایش یافت. در این زمان از چرم، چکمه و کفش‌های مقاومی ساخته شد. تغییر دیدگاه نسبت به این محصول و تاریخچه‌ی رنگ‌آمیزی آن نیز از این دوره آغاز گشت.
هند مصر چین
از این پس باید کشورهای مختلفی که در ادوار گذشته، باعث توسعه و گسترش استفاده از چرم طبیعی شده‌اند را دنبال کنیم تا بتوانیم تاریخچه چرم در جهان را بررسی کنیم. پس از عصر آهن، در تمدن باستانی هند از چرم طبیعی برای ساخت مشک و محافظت از کتب خود استفاده کردند. در مصر نیز زمانی که این کالا به انحصار فراعنه درآمد ۲۷۰۰ تا ۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بوده است.
در این زمان اولین کارخانه‌های چرم‌سازی ایجاد شدند. با توجه به اقلیم مصر، چرم به عنوان تن‌پوش مورد استفاده نبوده، ولی از آن به عنوان وسیله‌ای برای تزئین و پاپوش استفاده می‌کردند. هم‌چنین در مصر و در عهد فراعنه، چرم برای نوشتن و به عنوان کاغذ نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.
تمدن باستانی چین ۱۶۰۰ تا ۲۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، در اوج قدرت و درخشش خود بوده است. چینی‌ها از چرم برای تولید پوشاک، کفش و کیف چرم استفاده کرده‌اند. پیشروی آن‌ها در استفاده از این کالا، شامل تولید چکمه و استفاده از چرم در زره‌های جنگی برای حفاظت از خود در برابر تیغ دشمن بوده است.
در ادامه به بررسی تاریخچهd چرم در ایران می‌پردازیم.
تاریخچه چرم در ایران
کشور بعدی که سیر تحول و قدمت چرم را در آن جستجو خواهیم کرد، ایران و تاریخچه چرم در ایران است. امروزه چرم در کشور ما بسیار مورد توجه واقع شده است و در تولید باکیفیت آن نیز در جهان شهره هستیم. اما تاریخچه چرم در ایران و استفاده از چرم و تولید محصولات چرمی در ایران به گذشته بسیار دوری که در سایر تمدن‌ها دیدیم برنمی‌گردد و تنها ۵۵۰ سال است که این کالا مورد توجه ایرانیان قرار گرفته است. هم‌چنین چرم‌سازی به روش صنعتی و ایجاد کارخانه برای تولید آن، به سال ۱۳۱۱ هجری خورشیدی و شهر همدان بازمی‌گردد.
نخستین کارخانه چرم‌سازی ایران در آنجا یعنی شهر همدان تاسیس شد و پس از دو سال کارخانه دیگری نیز در شهر تبریز احداث گشت. البته تاریخچه چرم در ایران فقط به این کارخانه‌ها در این شهرها برنمی‌گردد و مربوط به دوره عباسی است که استفاده از آن در تمام بلاد اسلامی رواج یافته بود.
امروزه کارخانه‌های پیشرفته و صنعتی متعددی به تولید چرم در کشور ما ایران می‌پردازند و از کالاهایی هم‌چون کیف‌های زنانه و مردانه، انواع کفش، بندهای ساعت، کمربند چرم ، وسایل تزئینی و … استفاده می‌شود. هم‌چنین چرم به عنوان پارچه‌ی مبل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
چرم به عنوان یک اختراع پرکاربرد بشری، تاریخی دیرینه دارد. تاریخچه چرم در جهان به عصر حجر و پس از آن باز می‌گردد. زمانی که انسان با شکار حیوانات، پوست آن‌ها را به تن‌پوش و ابزاری کارآمد به عنوان سلاح تبدیل کرد. در دوره‌های بعدی یعنی عصر مفرع و آهن، کاربرد چرم گسترده‌تر شد و به آرامی به یک کالای لوکس و تجاری تبدیل گشت که از آن برای تزیینات و تجملات استفاده می‌شد. تاریخچه چرم در ایران و رواج استفاده از آن که امروزه در کشور ما نیز باکیفیت بالا تولید می‌شود، به دوره عباسیان برمی‌گردد و تاسیس کارخانه‌های چرم‌سازی به همدان و تبریز مربوط می‌شود.
امروزه در ایران شاهد فروشگاه محصولات چرمی زیادی هستیم که در بخش های مختلف تولید کفش، کیف و اکسسوری مردانه و زنانه مشغول هستند و این صنعت فراتر از همدان و تبریز جایگاه خود را در ایران تثبیت کرده است.
