برای اینکه یک شخص بتواند به خوبی از کفش‌های خود استفاده کند، باید حتما سایز مناسب خود را انتخاب کند. بر همین اساس تولیدکنندگان باید سایز کفش استاندارد را رعایت کنند تا افراد بتوانند حس خوبی در هنگام استفاده از کفش داشته باشند. خوشبختانه در این راستا دستور‌العمل‌های بین‌المللی خاصی تعریف شده است که امکان استاندارد‌سازی را به وجود آورده است. از همین رو قصد داریم تا در این مطلب با استاندارد بین المللی سایز کفش آشنا شویم پس با ما همراه باشید.
سیستم های اندازه گیری سایز کفش
به طور معمول، طول پا با اندازه‌گیری فاصله بین بلندترین انگشت پا و طولانی‌ترین قسمت پاشنه پا که روی دو خط موازی عمود بر پا قرار دارند، تعیین می‌شود. با توزیع مساوی وزن خود روی هر دو پا در حالی که پابرهنه ایستاده اید، می توانید تعیین کنید که طول هر پا چقدر است. در این شرایط هر دو پا اندازه‌گیری می‌شوند و از پای بزرگتر برای تعیین سایز کفش استفاده می‌شود زیرا اندازه پای چپ و راست اغلب کمی متفاوت است.
ذکر این نکته ضروری است که سایز کفش استاندارد باید مقداری از طول پا بزرگتر باشد تا شخص در آن احساس راحتی کند. این اندازه با توجه به نوع کفش متفاوت خواهد بود. با این حال شاهد آن هستیم که اکثر کفش‌ها ۱۵ تا ۲۰ میلی‌متر بزرگتر از سایز پا در نظر گرفته می‌شوند. چنانچه اندازه بیشتر از این مورد شود، کفش در داخل پا لق خواهد زد. همچنین چنانچه این فاصله کمتر از اندازه استاندارد باشد، کفش به پاها و انگشتان فشار وارد کرده و منجر به ایجاد درد خواهد شد.
۳ مشخصه مهم در سیستم اندازه گیری سایز کفش
مشخص کردن سایز کفش استاندارد بدون در نظر گرفتن مشخصه‌های سیستم اندازه گیری کفش میسر نخواهد بود. بر همین اساس این سه مورد را به صورت ویژه برای شما بیان خواهیم کرد.
تعیین متوسط اندازه پا برای تولید آن
تعیین متوسط اندازه پا برای تولید آن، یک فرآیند مهم است که به تولیدکنندگان کفش کمک می‌کند تا محصولاتی را تولید کنند که برای مشتریان راحت و متناسب باشد. این فرآیند شامل اندازه گیری اندازه و شکل پاهای افراد از گروه های مختلف جمعیتی است. سپس این داده‌ها برای محاسبه متوسط اندازه پا برای هر گروه جمعیتی استفاده می‌شود. اندازه متوسط پا برای تولید آن معمولاً بر اساس گروه‌های جمعیتی زیر محاسبه می شود.
- جنسیت
- سن
- نژاد
- قومیت
- موقعیت مکانی
اندازه سایز کفش استاندارد ممکن است بر اساس عوامل دیگری مانند سبک زندگی، عادات ورزشی و وضعیت سلامتی افراد نیز بررسی می‌شود. تولیدکنندگان کفش در مدل های مختلف مثل کفش اسپرت چرم یا انواع دیگر آن از اندازه متوسط پا برای طراحی و تولید کفش‌هایی استفاده می‌کنند که برای اکثر مردم راحت و متناسب باشد. این امر به کاهش تعداد افرادی که کفش های نامناسب می پوشند و در نتیجه به کاهش مشکلات پا کمک می‌کند.
فضای خالی بین پا و کفش
طول حفره داخلی کفش، فاصله بین نقطه‌ای در انتهای پاشنه تا نقطه‌ای در انتهای انگشتان پا است. این طول معمولا با واحد سانتی‌متر یا میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود و برای تعیین سایز کفش مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اندازه‌گیری طول حفره داخلی کفش، تولیدکنندگان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. یک روش این است که خط‌کش را درون کفش قرار داده و طول آن را از پاشنه تا انگشتان پا اندازه می‌گیرند. روش دیگر این است که یک کاغذ را درون کفش فرو کرده و با یک مداد نقطه‌ای روی کاغذ زده شود که با نوک پا هم‌سطح است. سپس کاغذ را بیرون می‌کشند و طول آن را از پاشنه تا نقطه مداد می‌سنجند. هر دو روش می‌توانند نتایج دقیق و قابل اعتمادی را برای تعیین سایز کفش استاندارد مشخص کنند.
طول قالب last
در تولید کفش، last قالبی است که کفش بر روی آن ساخته می‌شود. این قالب از چوب، پلاستیک یا فلز ساخته می‌شود و شکل پای انسان را دارد. قالب لست به سازنده کفش کمک می‌کند تا شکل کفش را با دقت کنترل کند و اطمینان حاصل کند که کفش راحت و متناسب است. طول لست فاصله بین پاشنه و نوک انگشتان پا در این قالب را شامل می‌شود. طول قالب لست برای انتخاب کفش مناسب بسیار مهم است.
اگر طول قالب خیلی کوتاه باشد، پاها در کفش فشرده می‌شوند و ممکن است با درد و ناراحتی همراه شوند. مشتریان برای انتخاب کفش مناسب، باید طول کفش را با اندازه پاهای خود مقایسه کنند. علاوه بر طول قالب، باید عرض آخرین کفش را نیز برای تعیین در نظر بگیرید. عرض قالب کفش باید به اندازه‌ای باشد که پاها در کفش به راحتی جا بگیرند و احساس فشار نکنند.
واحدهای طول برای اندازه گیری سایز کفش استاندارد
سایز کفش استاندارد را می‌توان با واحدهای مختلفی سنجید که شما هم می‌توانید از آن‌ها اطلاع پیدا کنید. بر همین اساس در ادامه این واحدهای طول را برای شما بیان خواهیم کرد.
واحد اندازه گیری بارلی کورن Barleycorn
واحد اندازه‌گیری بارلی‌کورن یک واحد انگلیسی از طول است که برابر با ۱/۳ اینچ (یعنی حدود ۸.۴۷ میلی‌متر) است. این واحد هنوز به عنوان مبنای سایز کفش در کشورهای انگلیسی‌زبان استفاده می‌شود. این واحد بر اساس طول یک دانه جو تعریف شده است. در قانون ترکیب یارد و پرچ سه دانه جو خشک و گرد به عنوان پایه برای اینچ و سپس واحدهای بزرگتر مثل فوت، یارد، پرچ و هکتار که یک واحد مهم از مساحت است، در نظر گرفته می‌شود. همان‌طور که مطالعات مدرن نشان می‌دهند، طول واقعی یک دانه جو بسته به نوع آن متغیر است و از حدود ۴ تا ۷ میلی‌متر تا حدود ۱۲ تا ۱۵ میلی‌متر متغیر است. در حال حاضر در کشوری نظیر انگلستان سایز کفش استاندارد بر اساس معیار بارلی کورن بیان می‌شود که البته در ایران کارایی ندارد.
واحد اندازه گیری پاریس پوینت Paris point
واحد اندازه‌گیری پاریس پوینت یک واحد طول است که برابر با ۲/۳ سانتی‌متر (۶.۶۷ میلی‌متر یا ۰.۲۶۲ اینچ) در نظر گرفته می‌شود. این واحد به طور رایج برای سایز کفش‌ها در قاره‌ی اروپا استفاده می‌شود. همچنین این واحد توسط کفاشان فرانسوی در اوایل قرن نوزدهم میلادی اختراع شده است. این واحد بر اساس طول یک قالب لست که شامل طول پا به علاوه دو سانتی‌متر است تعریف می‌شود. سایز کفش‌های اروپایی با حدود ۱۰ شروع می‌شود برای کفش‌های نخستین نوزادان، سایزهای کوچک بزرگسالان در حدود ۳۰ و سایزهای بزرگ بزرگسالان مردان در حدود ۴۵ تا ۵۰ قرار دارند. از همین رو بسیاری از تولیدکنندگان پاریس پوینت را به عنوان سایز کفش استاندارد می‌شناسند.
واحدهای اندازه گیری متریک mm و cm
واحدهای اندازه‌گیری متریک مانند میلی‌متر (mm) و سانتی‌متر (cm) در تولید کفش به عنوان واحدهای اندازه‌گیری طول استفاده می‌شوند. با این حال استفاده از واحدهای متریک در سایز کفش کمتر مرسوم است. بعضی از کشورها، مانند ژاپن و چین سایز کفش را به صورت مستقیم با واحدهای متریک مانند میلی‌متر یا سانتی‌متر نشان می‌دهند. واحدهای متریک دقت بالاتری را در اندازه‌گیری طول فراهم می‌کنند. در حال حاضر در ایران هم از این معیار استفاده نمی‌شود. به همین دلیل هیچ کس سایز کفش‌ها را بر اساس اینکه چند سانتی‌متر هستند نمی‌شناسد.
استاندارد بین المللی سایز کفش ISO 9407:1991
استاندارد بین‌المللی سایز کفش ISO 9407:1991 یک استاندارد است که روش نشان‌گذاری سایز کفش را بر اساس سیستم Mondopoint تعیین می‌کند. این معیار برای سایز کفش استاندارد در سال ۱۹۹۱ منتشر شده و در سال ۲۰۱۹ بازنگری شده است. موندوپوینت یک سیستم سایز کفش است که بر اساس طول و عرض پا به صورت میلی‌متر تعریف می‌شود. این سیستم برای همه انواع کفش، بدون محدودیت قابل استفاده است.
این استاندارد روش نمایش سایز Mondopoint را به صورت دو عدد جدا شده با خط تیره مشخص می‌کند. عدد اول طول پا و عدد دوم عرض پا را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، ۲۶۰-۹۸ یعنی طول پا ۲۶۰ میلی‌متر و عرض پا ۹۸ میلی‌متر خواهد بود. این استاندارد همچنین روش، محل و شکل نشان‌گذاری سایز کفش را بر روی کفش توصیف می‌کند. نشان‌گذاری باید به صورت دائمی باشد و بر روی زیره، زبانه، بالاتنه یا جعبه کفش قرار گیرد. این استاندارد همچنین راهنمای تبدیل از سایزهای دیگر به سایز Mondopoint را در بخش پیوست ارائه می‌دهد.
واحدهای سایز کفش استاندارد در کشورهای مختلف
با توجه به اینکه بسیاری از کشورها از استاندارد جهانی استفاده نمی‌کنند، سایز کفش استاندارد بر اساس معیارهای محلی متفاوت خواهد بود. به همین علت شاهد آن هستیم که در جغرافیای پهناور جهان از واحدهای گوناگونی استفاده می‌شود که برای برخی از کشورها را بیان خواهیم کرد.
انگلستان و کشورهای اطراف
سایز کفش در انگلستان به صورت سنتی با استفاده از واحد بارلی‌کورن که برابر با ۱/۳ اینچ (۸.۴۷ میلی‌متر) است، تعریف می‌شود. این واحد بر اساس طول یک دانه جو تعریف شده است. سایز کفش در انگلستان با حذف ۲۵ از طول فضای داخل کفش به بارلی‌کورن به دست می‌آید. به عنوان مثال ۱۴ بارلی کورن ورن برابر با یک سایز کفش انگلیسی است که طول حفره داخل کفش آن ۳۰۰ بارلی‌کورن (۲۵۴ میلی‌متر) خواهد بود. سایز کفش در انگلستان برای زنان و مردان متفاوت است. برای زنان یک واحد به سایز اضافه می‌شود. به عنوان مثال، یک سایز کفش انگلیسی برای زنان برابر با ۲۷۵ بارلی‌کورن (۲۳۳ میلی‌متر) است.
آمریکا و کانادا
سایز کفش استاندارد در آمریکا و کانادا بر اساس طول فضای داخل کفش به اینچ تعریف می‌شود. این واحد با استفاده از فرمول زیر به دست می‌آید:
سایز کفش = (۳ × طول فضای داخل کفش به اینچ) – ۲۲
این فرمول برای سایز کفش مردانه در آمریکا و کانادا صادق است. برای سایز کفش زنان، باید ۲ واحد از نتیجه فرمول کم کرد. به عنوان مثال اگر سایز کفش مردان در آمریکا و کانادا برابر با ۹.۵ اینچ (۲۴۱.۳ میلی‌متر) باشد، سایز کفش زنانه برابر با ۷.۵ اینچ (۱۹۰.۵ میلی‌متر) خواهد بود.
کشور فرانسه
واحد اندازه گیری کفش در فرانسه بر اساس پاریس پوینت Paris point است. این واحد برابر با ۲/۳ سانتی متر در نظر گرفته می‌شود که به بیان آن پرداختیم. برای محاسبه سایز کفش، باید طول قالب کفش را به میلی متر اندازه گیری کنید و آن را تقسیم بر ۶.۶۶ کنید. برای مثال، اگر طول قالب کفش شما ۲۴ سانتی متر باشد، سایز کفش شما برابر با ۲۴ × ۱۰ ÷ ۶.۶۶ = ۳۶ خواهد بود.
کشور ژاپن
سایز کفش استاندارد در ژاپن بر اساس سانتی متر و میلی متر است که قبلا همه به آن اشاره کردیم. طول پا از نوک انگشت بزرگ تا پشت پاکن اندازه گیری می‌شود، در حالی که عرض پا در نقطه عریض‌ترین آن اندازه‌گیری می‌شود. اندازه گیری طول معمولا با یک حرف «C» یا «M» همراه است که به ترتیب برای سانتی متر و میلی متر به کار می‌رود. برای کفش های سنتی ژاپنی مانند تابی و جیکاتابی (کفش های دو انگشته)، پا از پشت پاکن تا نوک بلندترین انگشت اندازه گیری می شود، سپس ۰.۵ سانتی متر به آن اضافه می‌شود تا سایز کفش تعیین گردد. سایز کفش‌های ژاپنی با فواصل نیم سانتی متر بین سایزها از ۲۱ تا ۳۲متغیر است.
کشور کره
واحد اندازه گیری کفش در کشور کره بر اساس میلی متر است. طول پا از نوک انگشت بزرگ تا پشت پاکن اندازه گیری می شود. سایز کفش‌های کره ای از ۲۲۰ تا ۲۹۵ میلی متر برای زنان و از ۲۵۰ تا ۳۰۵ میلی‌متر برای مردان متغیر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتخاب سیستم متریک مانند میلی‌متر برای کشور کره مربوط به تاثیر ژاپن بر این کشور است. نباید فراموش کرد که کره در گذشته‌ای نه چندان دور، جزوی از امپراطوری ژاپن بوده است که به همین علت معیارهای مشترک زیادی بین آن‌ها دیده می‌شود.
کشورهای آمریکای جنوبی
سایز کفش استاندارد در کشورهای آمریکای جنوبی با توجه به کشور و منطقه متفاوت خواهد بود. برخی از کشورها مانند برزیل، آرژانتین و شیلی از سیستم برنل استفاده می کنند که بر اساس طول قالب کفش به میلی متر است. همچنین برخی از موارد دیگر مانند پرو، اکوادور و ونزوئلا از سیستم امپریال بهره می‌برند که بر اساس طول پا به اینچ خواهد بود. ناگفته نماند که کشورهایی نظیر کلمبیا، بولیوی و پاراگوئه از سیستم متریک استفاده می‌کنند که بر اساس طول پا به سانتی متر خواهد بود.
واحد استاندارد سایز کفش در ایران
واحد استاندارد سایز کفش در ایران بر اساس سیستم برنل است. این سیستم بر اساس طول قالب کفش به میلی متر است و از ۳۵ تا ۴۶ برای زنان و از ۳۹ تا ۴۸ برای مردان متغیر است. سایز کفش های ایرانی با سایزهای دیگر متفاوت است چون ایران از سیستم متریک برای اندازه گیری استفاده می‌کند.
این در حالی است که بسیاری از کشورهای دیگر از سیستم امپریال یا پاریس پوینت بهره می‌برند. همچنین، سایز کفش‌های ایرانی بر اساس طول قالب کفش و نه طول پا تعیین می شود. تولیدکنندگان ایرانی نیز با توجه به سایز کفش استاندارد، اقدام به تولید محصولات خود می‌کنند و سایز کفش را در قسمت زیر کفش مشخص می‌نمایند.
سخن پایانی
برای اینکه تولیدکنندگان کفش بتوانند با توجه به نیاز افراد مختلف کفش تولید کنند، باید با سایز کفش استاندارد آشنا باشند. بر همین اساس معیارهای بین‌المللی مختلفی برای واحد اندازه‌گیری کفش در نظر گرفته شده است که سیستم‌های فرانسوی و انگلیسی از مهم‌ترین آن‌ها هستند. از همین رو در این مطلب مهم تعدادی از استانداردهای مهم سایز کفش را در جهان و ایران مورد بررسی قرار دادیم. مسلما تولید کفش بر اساس استانداردهای جهانی می‌تواند علاوه بر تامین سلامت افراد، بر روی میزان فروش تولیدکنندگان کفش اعم از تولید کننده کفش چرم ، طبی یا اسپرت هم تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.